Her Çocuk Özeldir: Psikolojik Değerlendirmelerle Çocuğunuzu Keşfedin

Yale Medicine'e göre, çocuklar büyüdükçe bilişsel, duygusal, sosyal veya davranışsal nedenlerden kaynaklanabilen zorluklarla karşılaşabilirler. Bu zorluklar, öğrenme güçlüklerinden akran ilişkilerindeki sorunlara kadar geniş bir yelpazeyi kapsayabilir. Böyle durumlarda, kapsamlı bir psikolojik değerlendirme, bu zorlukların temel nedenlerini belirlemede kritik bir rol oynar. Bu değerlendirme süreci, çocuğun bireysel özelliklerini ve ihtiyaçlarını dikkate alarak kişiselleştirilmiş müdahaleler için yol gösterir.

Psikolojik bir değerlendirme, bireyin farklı alanlardaki güçlü yönlerini ve gelişim alanlarını değerlendirmeyi amaçlayan dikkatlice yapılandırılmış bir süreçtir. Bu süreçte, görüşmeler, standart testler ve anketler kullanılır. Bu tür değerlendirmeler, bir çocuğun benzersiz öğrenme tarzları ve sosyal-duygusal işleyiş kalıpları gibi önemli içgörüler sunabilir. Bazı durumlarda, ebeveynler, çocuklarının akademik, davranışsal veya duygusal iyi oluşları ile ilgili endişeler nedeniyle psikolojik bir değerlendirme talep edebilir. Diğer durumlarda ise öğretmenler veya danışmanlar, çocuğun gelişimindeki belirli zorluklar veya tutarsızlıklar gözlemledikten sonra bir değerlendirme yapılmasını önerebilir.

Psikolojik değerlendirmenin nihai amacı, çocuğun hayatındaki herkes arasında ortak bir anlayış oluşturarak, ortak hedeflere yönelik iş birliği yapılmasını sağlamaktır. Bu birleşik yaklaşım, çocuğun büyümesini desteklemek ve uzun vadeli başarı ve iyi oluşunu teşvik etmek için hedefe yönelik stratejiler oluşturulmasına yardımcı olur.

Psiko-eğitimsel değerlendirmenin iki ana bölümü vardır: zeka testi ve başarı testi. Zeka testi, bir çocuğun genel zihinsel yeteneğini anlamayı ve yaşıtlarıyla karşılaştırmayı amaçlar. Başarı testi ise, zeka puanlarının okuma, yazma, matematik ve sözlü dil gibi becerilere nasıl yansıdığını değerlendirir. Eğer başarı puanları zeka puanlarından belirgin şekilde düşükse, psikoloğun görevi bu farkın nedenini belirlemek ve bu açığı gidermek için stratejiler geliştirmektir.

Farklı yetenekleri, becerileri ve kişilik özelliklerini ölçmek için tasarlanmış çeşitli test türleri vardır. Zeka testleri, akademik beceri testleri, hafıza, odaklanma ve dikkat gibi belirli bilişsel işlevleri derinlemesine inceleyen testler, görsel-motor koordinasyon testleri, çevrimiçi nörobilişsel testler, kişilik testleri ve Beyin Dominansı anketleri en yaygın kullanılan psikolojik testler arasındadır.

Neuropotential Clinics’e göre, Wechsler Bireysel Başarı Testi Dördüncü Sürümü (WIAT-IV), çocukların, ergenlerin ve yetişkinlerin (8-51 yaş arası) akademik performansını değerlendiren bir testtir. WIAT-III, okuma, yazma, matematik ve sözlü dil becerilerini değerlendirir. Bu değerlendirme, üstün zekâlılık, zihinsel yetersizlik, gelişimsel gecikme ve disleksi (okuma bozukluğu), disgrafi (yazılı anlatım bozukluğu) ve diskalkuli (matematik bozukluğu) gibi belirli öğrenme bozukluklarını belirlemek için genellikle bir zeka testi ile birlikte kullanılır.

NP İstanbul (2021), MOXO Dikkat Performans Testi'nin, 6 yaş ve üzeri bireylerin dikkatlerini görsel ve işitsel dikkat dağıtıcılarla değerlendirdiğini belirtmiştir. Bu test, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) teşhisinde kullanılır ve %90 oranında güvenilirlik sunar. MOXO Testi, dikkati, zamanlamayı, dürtüselliği ve hiperaktiviteyi ölçmekte oldukça etkili olduğu kanıtlanmıştır.

Çocuk Sağlığı Ansiklopedisi, Çocukların Algılama Testi’nin (CAT), çocukların standart görsel uyaranlara nasıl tepki verdiğini araştırmak için tasarlanmış bir projektif araç olduğunu belirtir. Bu test, çocukların duygularını, ilişkilerini ve başa çıkma mekanizmalarını anlamada değerli bilgiler sunar.

Denver Gelişim Tarama Testi (DDST), bebeklerin ve okul öncesi yaştaki çocukların olası gelişimsel gecikmelerini belirlemek için geliştirilmiş basit bir araçtır. Bu test, motor beceriler, dil becerileri, ince motor ve uyarlanabilir beceriler ile kişisel-sosyal davranışlar olmak üzere dört temel gelişim alanını değerlendirir.

Neuropotential Clinics, Üçüncü Sürüm Uyarlanabilir Davranış Değerlendirme Sistemi’nin (ABAS-3), çocuk ve ergenlerde uyarlanabilir davranışları ve işlevsel becerileri değerlendirmek için tasarlanmış kapsamlı bir araç olduğunu belirtir. Ayrıca Conners-3, 6-18 yaş arasındaki çocuk ve ergenlerde DEHB özelliklerini değerlendirmek için kullanılan ayrıntılı bir araçtır.

Unutmayın, çocuklarınızın gelişiminde karşılaşabilecekleri sınırlamaları fark etmek ve bu sınırlamaları aşmaları için destek olmak, onların yaşamlarına yapabileceğiniz en önemli katkılardan biridir. Erken tanı ve doğru müdahaleler sayesinde, çocuğunuzun engelleri aşarak kendi potansiyelini gerçekleştirmesine ve gelecekteki başarılarına zemin hazırlamasına yardımcı olabilirsiniz. Çocuklarınızın geleceğini şekillendirmek sizin ellerinizde!

Kaynakça

Frankenburg, W. F., and Dodds, J. B.: The Denver Developmental Screening Test. J Pediatr 71: 181-191, August 1967.

Moxo Attention Measurement Test. https://npistanbul.com/en/moxo-attention-measurement-test

Psychological Assessments for Children. www.neuropotentialclinics.com/psychological-assessments-for-children.

Yale Medicine. Psychological Assessment of Children. https://www.yalemedicine.org/conditions/pediatric-psychological-assessment